Ghi chép thứ 05: Cây Đa Ma

Nguồn Gốc Và Bản Chất Hai Mặt

Người xưa vẫn hay thì thầm rằng cây đa không chỉ là cây, mà là một thực thể sống giữa lằn ranh mong manh của dương gian và âm phủ. Thân hình khổng lồ với tán lá rộng như mái nhà, rễ phụ buông xuống chằng chịt tựa những cánh tay xương xẩu đang vươn ra níu kéo. Ban ngày, nó dịu dàng che mát cho trẻ con chơi đùa, cho ông lão ngồi kể chuyện xưa, cho những buổi chợ làng rộn rịp. Thế nhưng khi mặt trời lặn, gió bỗng lạnh buốt thổi từ gốc cây, lá xào xạc như ai đang thì thầm những lời nguyền rủa, và đôi khi bạn nghe rõ tiếng thở dài nặng nề vang lên từ lòng thân cây rỗng.

Dân gian tin rằng mỗi gốc đa lớn đều có một vị thần ngự trị, thường là thành hoàng làng hay những vị anh hùng đã hóa. Nhưng thần không ở mãi một nơi. Khi thần rời đi du ngoạn hay chuyển kiếp, khoảng trống linh khí ấy lập tức bị lấp đầy bởi những oan hồn lang thang, những vong chết oan uổng không siêu thoát được. Vì thế mới có câu “thần cây đa, ma cây gạo”, nhưng riêng với cây đa, sự chuyển giao ấy diễn ra lặng lẽ và đáng sợ hơn cả. Thần đi thì ma đến, và cây đa trở thành cây đa ma, nơi ranh giới giữa hai cõi mỏng manh đến mức chỉ cần một lời nói vô tình cũng đủ xé toạc.

Những Dấu Hiệu Nhận Biết

Bạn sẽ biết một gốc đa đã hóa ma khi đêm xuống, không khí quanh đó nặng nề lạ thường. Gió không thổi mà lá vẫn rung, tiếng chim cú kêu vang từ sâu trong tán, và đôi khi thấp thoáng bóng trắng ngồi vắt vẻo trên cành cao, tóc dài xõa xuống che kín mặt, mắt nhìn chăm chăm xuống mặt đất như đang chờ đợi ai đó. Người ta kể rằng đó thường là vong hồn những cô gái trẻ treo cổ tự vẫn vì tình duyên tan vỡ, hoặc những thai nhi bị chôn dưới gốc cây từ thời chiến loạn. Họ không hại người ngay lập tức, nhưng nếu bạn vô tình chỉ tay lên cây, gọi tên nhau to tiếng, hay tệ hơn là bẻ một cành nhỏ làm kỷ niệm, thì hậu quả sẽ đến nhanh như cơn ác mộng.

Có ông lão ở làng nọ, vì chặt một cành đa để làm cán cuốc, đêm ấy nằm mơ thấy mình bị hàng trăm cánh tay từ rễ cây kéo tuột xuống bùn lầy, tỉnh dậy thì người tím tái, miệng lảm nhảm mãi không thôi, cuối cùng hóa điên. Lại có người đi đường khuya, thấy bóng trắng vẫy gọi, tò mò lại gần thì bị cuốn vào cơn mê, sáng ra dân làng tìm thấy nằm bất tỉnh dưới gốc cây, tóc bạc trắng chỉ sau một đêm.

Lời Khuyên Từ Những Người Còn Sống

Dù sợ hãi đến đâu, dân làng vẫn giữ lệ kính cẩn. Qua gốc đa thì cúi đầu, không nhìn lên tán cây quá lâu, không chỉ trỏ, không huýt sáo. Nếu phải đi đêm, nhớ thắp một nén nhang nhỏ, khấn vái vài câu xin phép “con qua nhờ bóng thần cây”. Làm vậy không phải mê tín, mà là sự tôn trọng dành cho những linh hồn đã chọn gốc đa làm nhà. Bởi lẽ, nếu được kính trọng, cây đa ma vẫn có thể ban phúc, che chở cho cả làng qua những mùa màng khó khăn, những năm hạn hán hay lũ lụt.

Còn nếu bị khinh nhờn, thì chẳng ai cứu nổi. Rễ cây sẽ mọc dài ra theo bước chân bạn, gió lạnh sẽ theo về tận giường ngủ, và những đêm trăng rằm, bạn sẽ nghe rõ tiếng ai đó ngồi trên cành cao, khóc thút thít gọi tên mình.

Vậy nên, lần sau đi qua gốc đa cổ thụ nào đó, dù chỉ là thoáng qua, hãy chậm bước một chút, cúi đầu một chút. Biết đâu, chính bóng mát ấy đang che chở cho bạn, hoặc chính đôi mắt vô hình ấy đang dõi theo từng bước chân.